Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği
Sucuk Sepeti'nde ürün listeliyorsanız tüm geçerli kanunların, yasa ile yönetmeliklerin ve standartların yanı sıra bu ürünlere ve ürün liste kayıtlarına ilişkin politikalarımıza uymak zorundasınız.
Gıda işletmecileri, gıdaların üretim, işleme ve dağıtım süreçlerini düzenleyen 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ("5996 sayılı Kanun") kapsamındaki tüm hükümlere uymalıdır. Ayrıca Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği'ne (31044 sayılı Resmî Gazete) ("Yönetmelik") ve ürün bazında kurallar sağlayan, Yönetmelik uyarınca düzenlenmiş tebliğe uymak sizin sorumluluğunuzdadır.
İnsan yaşamı açısından güvenli kabul edilmeyen hiçbir ürün satılmamalıdır. Sattığınız bir ürünün gıda yönetmeliğiyle uyumlu olmadığını öğrenmeniz durumunda Tarım ve Orman Bakanlığını bu hususta bilgilendirmeniz gerekir. Bu bağlamda, sattığınız ürünleri izleyebilmek için bir takip sistemi oluşturmanız gerekir.
26 Ocak 2017 tarihinde Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği ("Gıda Etiketleme Yönetmeliği") yürürlüğe girmiştir (29960 sayılı Resmî Gazete). Bu yönetmeliğin uygulanmasıyla, Türkiye'de satılan tüm gıda ürünleri için Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği'yle uyumlu olmak zorunlu hale gelmiştir. Bu mevzuat, gıdalar için zorunlu etiketleme gerekliliklerini belirler. Bazı durumlarda zorunlu besin bilgileri de dahil olmak üzere, belirli gıda ürünleri için müşterilere ek bilgiler sunmanız gerekebilir.
Söz konusu yönetmelik uyarınca ve 26 Ocak 2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, ürün paketinin üzerine basılmış olan tüm bilgiler artık Sucuksepeti.com.tr adresindeki ürün detay sayfasında müşterilere de sunulmalıdır. Bu zorunlu bilgilerin gösterilmesi gereken ürünler için aktif teklifiniz varsa bilgilerin her zaman mevcut, doğru ve güncel olmasını sağlamak sizin sorumluluğunuzdadır.
Bu materyal, bilgilendirme amaçlıdır ve yasal tavsiyelerin yerini alacak şekilde kullanılmamalıdır. Ürününüzle ilgili yasalar ve yönetmelikler hakkındaki endişeleriniz için hukuk danışmanınıza başvurmanızı öneririz. Bu sayfada yalnızca düzenlenme tarihinde geçerli olan hususlar ele alınmıştır. Gereklilikler zamanla değişebilir.
Bu politika kapsamına giren gıdalar veya gıda maddeleri
Gıda (veya gıda maddeleri); işlenmiş, kısmen işlenmiş ya da işlem görmemiş, insanlar tarafından tüketilmesi amaçlanan veya makul ölçüde beklenen herhangi bir madde ya da ürün anlamına gelir.
Gıdalara örnek olarak şunlar verilebilir:
- Bebek mamaları ve devam mamaları
- Bebeklerin ve küçük çocukların sütten kesilme döneminde tükettiği gıdalar
- Gıda takviyeleri
- Pişirme ve yemek yapma malzemeleri
- Konserve ürünler
- Kahvaltılık gevrekler
- Çeşniler ve sürülebilir gıdalar
- Hediye sepetleri ve piknik sepetleri
- Makarnalar ve taneli gıdalar
- Atıştırmalıklar ve tatlılar
Aşağıdakiler dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere, belirli başka gıdalarla ilgili ek gereklilikler vardır:
- Gıda takviyeleri (2013/49 sayılı Tebliğ)
- Bebek maması ve devam maması (2019/14 sayılı Tebliğ)
- Kahve ve kahve özleri (2016/7 sayılı Tebliğ)
- Kakao ve çikolata (2017/29 sayılı Tebliğ)
Belirli gıdalar ilgili ek etiketleme kuralları için resmî Mevzuat Bilgi Sistemi'ndeki mevzuat arama özelliğini kullanın.
Önceden paketlenmiş ürünler
Bu talimatlar, önceden paketlenmiş gıdalar için geçerlidir. Önceden paketlenmiş ürünler, satışa sunulmadan önce paketleme işlemine tabi tutulan gıdalardır. Paketi açılmazsa veya değiştirilmezse bu gıdalar aynı şekilde kalır. Bu gıdalara örnek olarak dondurulmuş yiyecekler, konserve meyve ve kahvaltılık gevrek ile bisküvi gibi evsel temel tüketim ürünleri verilebilir.
Önceden paketlenmiş ürünler için zorunlu etiketleme gereklilikleri
Ürünün yapısına bağlı olarak, ürün etiketinde bazı bilgilerin olması zorunludur. Geçerli gereklilikler hakkında daha fazla bilgi aşağıdaki bölümlerde verilmiştir.
Aşağıdaki ürün bilgileri, önceden paketlenmiş ürünlerin detay sayfalarında Türkçe olarak gösterilmelidir. Bilgiler kolayca görülebilmenin yanı sıra okunaklı olmalı ve yazı tipi boyutu gerekliliklerini sağlamalıdır.
Ürün paketinde gıda bilgilerini gösteren ek görseller yükleyerek bilgi ekleyebilirsiniz. Buna ek olarak, Yiyecek ve İçecek ile Sağlık ve Kişisel Bakım kategorilerinin envanter dosyası şablonları, ek gıda bilgileri girmek için kullanılabilen öznitelikler içerir. Bu dosyaların en son sürümü için Envanter dosyası şablonu oluşturma sayfasına gidin.
Aşağıdaki tabloda özniteliklerin bir özeti sunulmaktadır:
Ürün türü |
Bilgilerin konumu |
Zorunlu |
Geçerli durumlarda zorunlu |
İyi müşteri deneyimi için önerilir |
Önceden paketlenmiş ürün |
Fiziksel etiket (ambalajın veya ürüne eklenmiş bir etiketin üzerinde) |
|
|
|
Önceden paketlenmiş ürün |
Ürün detay sayfası |
|
Yukarıda belirtildiği gibi |
Yukarıda belirtildiği gibi |
Yukarıdaki tabloda belirtilen gerekliliklerden bazıları ile ilgili detaylar aşağıdaki gibidir:
- Yasal ad, ürünün fiziksel durumuyla ilgili bilgiler içermeli veya bu bilgilerle birlikte verilmelidir. Ürünün fiziksel durumuna örnek olarak toz haline getirilmiş, yeniden dondurulmuş, dondurularak kurutulmuş, hızlı dondurulmuş, konsantre ve füme gibi özellikler verilebilir. Gıdanın ışınlama ve pastörizasyon gibi fiziksel işlemlere tabi tutulup tutulmadığı da belirtilmelidir.
- Aşağıdaki gıdalara yönelik dayanıklılık ifadesi gerekliliği konusunda istisnalar mevcuttur:
- Soyulmamış, kesilmemiş veya benzer şekilde işlenmemiş taze meyve ve sebzeler
- Pasta veya hamur işi mamulleri
- Sirke
- Yemeklik tuz (iyotlu tuz hariç)
- Katı şeker
- Neredeyse tamamı aromalı ve/veya renkli şekerlerden üretilen şekerlemeler
- Sakız ve çiğnenebilir benzer ürünler
- Örneğin; taze meyve ve sebzeler, karbonatlı su, fermantasyon sirkeleri ile peynir, tereyağı, krema, fermente süt dahil olmak üzere tek bileşenli gıdalar ve %1,2'den fazla alkol içeren içeceklerde muafiyet söz konusu olabilir.
- Gıda Etiketleme Yönetmeliği'nin Ek-14 bölümünde listelenen ürünler, zorunlu besin etiketlerinden muaftır. Türk Gıda Kodeksi Beslenme Beyanları Yönetmeliği (32169 sayılı Resmî Gazete) ile Gıda ve Takviye Edici Gıdalarda Sağlık Beyanı Kullanımı Hakkında Yönetmelik (32169 sayılı Resmî Gazete) uyarınca sağlık beyanı kullanılan ürünlerde zorunlu besin etiketleri bulunmalıdır.
Not: Bu genel kurallar; kahve, çikolata ve meyve suları gibi gıdalar için mevcut özel kurallara ek niteliğindedir.
Alerjen etiketleme
Alerjik olarak tanımlanan bileşenler, içindekiler listesinde vurgulanmalıdır.
Aşağıdaki bileşenler alerjenlerdir. Gıdada bu alerjenlerden herhangi biri bulunuyorsa ayırt edici bir yazım seçeneği (örneğin, kalın veya farklı renkli) kullanarak içindekiler listesinde alerjeni vurgulayın.
- Buğday (kavuzlu buğday ve Horasan buğdayı dahil), çavdar, arpa ve yulaf gibi glütenli tahıllar
- Karides, yengeç, ıstakoz, kerevit gibi kabuklular
- Yumurta
- Balık
- Yer fıstığı
- Soya
- Süt (laktoz dahil)
- Kabuklu yemişler (ör. badem, fındık, Antep fıstığı, pikan cevizi, ceviz, Brezilya fındığı ve Avustralya fındığı)
- Kereviz (kereviz kökü dahil)
- Hardal
- Susam tohumu
- Bitmiş üründe 10 mg/kg veya 10 mg/l'den fazla bulunan sülfür dioksit ve sülfit
- Termiye tohumu ve unu dahil olmak üzere termiye
- Midye, istiridye, salyangoz ve kalamar gibi yumuşakçalar
Gıdaların etiketlenmesine ilişkin yönetmelikler hakkında daha fazla bilgi için Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği sayfasına gidin.
Gıda ürünlerine ilişkin beyanlarda ilgili gerekliliklere uyulmalı ve aşağıdaki bilgiler sahte, muğlak veya yanıltıcı olmamalıdır:
- Nitelik veya boyut
- Fiyat
- İçindekiler
- Üretim tarihi, yeri ve yöntemi
- Verimlilik (gıdanın etkilerine yönelik beyanlarınız)
- Onaylayan kişi veya kuruluşlar
Belirli bir gıdanın veya bileşenlerinin bir hastalığı ya da olumsuz bir durumu tedavi etmeye, önlemeye veya iyileştirmeye yardımcı olabileceğine dair beyanda bulunmak yasaktır. Daha fazla bilgi için aşağıdaki "Sağlık beyanları" bölümüne bakın.
Ayrıca etikette ve detay sayfasında, yalnızca Türk Gıda Kodeksi Beslenme Beyanları Yönetmeliği (13269 sayılı Resmî Gazete) ile Gıda ve Takviye Edici Gıdalarda Sağlık Beyanı Kullanımı Hakkında Yönetmelik (32169 sayılı Resmî Gazete) uyarınca onaylanan beslenme ve sağlık beyanlarını kullanabilirsiniz.
Beslenme beyanı; bir gıdanın içerdiği, içermediği, yüksek veya düşük düzeyde sahip olduğu enerji, besin öğeleri ya da diğer maddeler nedeniyle beslenme yönünden belirli yararlı özelliklere sahip olduğunu belirten, ileri süren veya ima eden herhangi bir ifadedir. Beslenme beyanları, gıdaların besleyici bileşimi hakkında bilgi verir. Örneğin, bir ürün için "düşük yağ", "yüksek lif" ve "azaltılmış tuz" şeklinde beyanda bulunulabilir.
Gıdalar hakkında yalnızca Türk Gıda Kodeksi Beslenme Beyanları Yönetmeliği'nin Ek bölümünde listelenen beslenme beyanları kullanılabilir (ürünün söz konusu beyanla ilgili kullanım koşullarını sağlaması şartıyla). Örneğin, "düşük yağ" beyanı katı ürünlerle ilgili olarak sadece 100 g'da en fazla 3 g yağ içeren ürünlerde kullanılabilir.
Sağlık beyanları
Sağlık beyanı, herhangi bir gıda kategorisinin, gıdanın veya gıdanın bileşenlerinden birinin sağlıkla ilişkisini belirten, ileri süren ya da ima eden herhangi bir ifadedir. Gıdalar hakkında yalnızca Gıda ve Takviye Edici Gıdalar Yönetmeliği Kılavuzu'nun Ekler bölümünde listelenen sağlık beyanları kullanılabilir (belirli kullanım koşullarına uymaları şartıyla). Kılavuz'un Ekler bölümünde kullanım koşulları ve geçerli kısıtlamalar bulunur. Bunlara ek olarak, sağlık beyanı izni Sağlık Bakanlığı tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilmektedir.
Sağlık beyanlarında aşağıdakilere izin verilmez:
- Söz konusu gıda tüketilmediğinde sağlığın etkilenebileceğine dair imada bulunulamaz.
- Kilo verme oranına veya miktarına atıfta bulunulamaz.
- Doktorların veya sağlık uzmanlarının önerilerine atıfta bulunulamaz.
- Gıdanın aşırı tüketimi teşvik veya tasvip edilemez.
Sağlık beyanında bulunmak için etikette aşağıdaki ifadeler belirtilmelidir:
- Sağlıklı yaşam için dengeli beslenmenin önemi
- Sağlığa yararlı olması için tüketilmesi gereken gıda miktarı
- Belirli tüketici gruplarına (ör. hamile) yönelik uyarı
- Gıdanın aşırı tüketimine ilişkin olası sağlık sorunlarına yönelik uyarı
Sağlık beyanı bulunan tüm gıdalarda aşağıdaki koşullardan en az ikisi sağlanmalıdır:
- Maksimum 100 mg/100 kcal oranında sodyum bileşimi
- Doymuş yağ asitlerinden elde edilen enerjinin %10'dan fazla olmaması
- İlave şekerden elde edilen enerjinin %10'dan fazla olmaması
- Doğal bileşimde minimum 55 mg/100 kcal oranında kalsiyum bulunması
Takviye edici gıdalara yönelik sağlık beyanları için yukarıdakilerden farklı koşullar geçerlidir.
Aşağıdaki tabloda, bu kılavuzda geçen kavramlar açıklanmaktadır.
Kavram |
Açıklama |
Gıdanın adı |
Bazı gıdaların belirli standartları sağlaması durumunda kullanılması gereken yasal adlar (ör. reçel) vardır. Diğer durumlarda, müşterilerin terminolojiyi genel olarak anlaması şartıyla, bilindik bir ad (ör. Maraş dondurması) kullanılabilir. Aksi takdirde, gıdayı açıklayıcı bir ad (ör. "domates soslu makarna") kullanılmalıdır. |
Nicel Bileşen Beyanı (QUID) |
QUID sayesinde, bir gıda ürününde bulunan belirli bileşenlerin yüzdesi tüketiciye bildirilir. Aşağıdaki durumlarda QUID bilgisini vermelisiniz:
|
İşletme bilgisi |
Üreticinin adını ve işletme adresini ifade eder. Üretici Türkiye dışındaysa Türkiye'ye gıda ithal eden şirkete ait bilgiler verilmelidir. |
Dayanıklılığın belirtilmesi |
"Önerilen son kullanma tarihi" veya "son tüketim tarihi" zorunlu değildir ancak aşağıdaki ürünlere bir parti numarası eklemeniz gerekir:
|
Besin değeri bilgileri |
Önceden paketlenmiş çoğu gıda için (muaf değilse) besin değeri bilgileri zorunludur. Bu bilgiler 100 g veya 100 ml için belirtilmelidir. Örneğin:
|
Saklama bilgisi |
Ürünün özel saklama koşullarında muhafaza edilmesi gerekiyorsa saklama bilgisi zorunludur. Ambalaj açıldıktan sonra ürünler için gereken özel saklama koşulları da belirtilmelidir. |
Geri dönüşüm |
Ambalajın geri dönüştürülebilir olup olmadığını açıkça belirtin. |
Menşe ülkesi |
|
Ürünle ilgili beyanlar ve uyarılar |
Alerjenlere ek olarak bir risk varsa tüketiciler bu konularda da uyarılmalıdır (alerjenlere yönelik uyarılar zorunludur). Örneğin, aspartam adlı tatlandırıcıyı içeren tüm ürünlerde "Fenilalanin kaynağı içerir" ifadesi kullanılmalıdır. Beslenme ve sağlık beyanları bazı gerekliliklere tabidir (daha fazla bilgi için yukarıda yer alan, beslenme ve sağlık beyanlarına ilişkin bölüme bakın). |
(*)Yalnızca sürülebilir yağlar veya margarinler, yoğun yağlar, bitkisel yağlar ve bu yağları içermenin yanı sıra %2'den fazla trans yağ ihtiva eden gıdalar için zorunludur.
Not: Tekliflerinizin yasal gerekliliklerle uyumlu olduğundan emin olmak yalnızca sizin sorumluluğunuzdadır. Sucuk Sepeti herhangi bir yasal tavsiyede bulunamaz. Ürününüz hakkında hangi bilgileri vermeniz gerektiğinden emin değilseniz veya yasal gerekliliklerle ilgili başka sorularınız varsa bağımsız yasal danışmanlık almanızı şiddetle öneririz. Beslenme ve sağlık beyanlarına ilişkin yönetmelikler hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki sayfalara gidin: